Leesbevordering & cultuureducatie

Lezen en schrijven vergroten je wereld
Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden.

Het project ‘Lezen en schrijven vergroten je wereld’ verzorgt de stichting voor kinderen in Nederlandstalige gebieden waar ‘kinder en jeugdboeken lezen’ niet vanzelfsprekend is op Aruba, Bonaire, Suriname, Curaçao en Sint Eustatius. In samenwerking met lokale bibliotheken, basisscholen en lerarenopleidingen zet de stichting zich, o.a. in voor kinderboeken op leesniveau en stimulering van lezen en schrijven in de vorm van gedachte en emoties uitdrukken in woord en beeld. 

Leesbevordering en cultuureducatie gaan samen. Door een verhaal te beleven, voelen kinderen en jongeren hoe het is om in andermans schoenen te staan. Ze leren een andere leefwereld kennen en vragen zich als vanzelf af wat zij zouden doen in zo’n situatie. Ook helpen verhalen om een verbinding met het verleden, je eigen (familie)geschiedenis te maken. Verhalen, als bruggenbouwer, ook transcultureel! Daarnaast zet de stichting zich in voor uitgave van het meertalige kinderboek en literaire podcast (Papiaments) om verhalen breder beschikbaar te maken.

Lezen en schrijven vergroten je wereld 2024

Project lezen en schrijven vergroten je wereld Bonaire in 2024, in voorbereiding.

Project : Statia: deel het verleden en ga voor de toekomst. Van 1 tot en met 12 maart 2024 heeft het project: Statia, deel het verleden en ga voor de toekomst plaatsgevonden.

Het verhaal Engels en Nederlands, fullcolour geïllustreerd, is in publicatie verschenen onder de titel Statia, History and happiness/ Statia, historie en geluk. In het verhaal gaan twee kinderen op zoek gaat naar hun 'voorouders'. Het verhaal is gebaseerd op het cultureel erfgoed gerelateerd aan het slavernijverleden van sint Eustatius, de bijzondere natuur op het eiland  en de uitdagingen in deze tijd. Het verhaal en lesprogramma met werkvormen, zijn blijvend beschikbaar via deze link.

Het boek en lesprogramma (tweetalig, hardcover, fullcolour) is bestelbaar door
E25,- over te maken op (dit bedrag is inclusief verzendkosten)
NL22 RABO 01263 48 464, Stichting Munira
met vermelding van: boek Statia met uw naam en adres.

Het project (boek en lesprogramma) is enorm positief ontvangen, zie ook filmpje.: Statia, history and happiness video, met dank aan: Raimie Richardson, onderzoeker historisch erfgoed sint Eustatius en Christina Timber, Foundation REALC haar, fantastische begeleiding.

Alida Francis, Government Commissionar

Op maandag 11 maart ’24 zijn we uitgenodigd op het gouvernement voor een ontmoeting met  mevrouw Alida Francis.

Ik heb mijn hart gevolgd door met dit gebaar het boek ook daadwerkelijk te mogen schenken aan de betrokkenen op sint Eustatius.

Alle groepen 7 en groepen 8 van de basisscholen op Sint Eustatius’ hebben we bezocht met een interactief programma. Gwendoline van Putten school, Lynch Plantation SDA Primary school, Bethel Methodst school, Governer de Graaff school Golden Rock school. Met deze workshops zijn ongeveer 200 leerlingen bereikt, 10 leerkrachten  en 4 schooldirecties.

Met de workshops aan de hand van het boek met lesprogramma, zijn de leerlingen uitgenodigd zelf woorden te geven aan hun belevingen en ervaringen. Beeld: Stevige bomen hebben boomstammen waar veel wortels samenkomen. En zo moeten wij ook goed verbonden zijn met onze identiteiten, dat maakt ons tot sterke persoonlijkheden. Weten wie je bent, geeft je het zelfvertrouwen op dat uit te dragen.' Aandacht voor familieverleden, gewoontes, eigen cultuur draagt bij aan een positief zelfbeeld.
De 'opbrengst' hebben de leerlingen en leerkrachten gedeeld in open gesprekjes, creatief schrijfopdrachten van korte verhalen en tekeningen.
Een aantal leerlingen hebben hun werk gepresenteerd voor de groep.

Openbare bibliotheek sint Eustatius
Tijdens de presentatie project van op de bibliotheek in samenwerking met Foundation REAL-C en Raimie Richardson, Heritage Inspector @ Public Entity St. Eustatius | History, Facilities is het project geëvalueerd en is een boekenpakket aan de openbare bibliotheek geschonken.

Het boek Statia, History and happiness,  Statia, historie en geluk en het lesprogramma is in de openbare bibliotheek te leen en het online boek is blijvend beschikbaar voor het onderwijs.

Met de grootste dank aan DNB Fonds deelgebied Caribbean in samenwerking met PBCCG en stichting Munira

Lezen en schrijven vergroten je wereld Bonaire november 2023

Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds steunden de motivatie en ambities om een literaire uitwisseling ook in 2024 voort te zetten. Hun motivatie Het project maakt duidelijk dat er op Bonaire een behoefte is om meer kinderliteratuur op AVI-niveau te publiceren en we vinden het fijn om te lezen dat je door middel van een inspiratielezing en workshops het belang van leesvaardigheid wilt promoten en stimuleren. Zowel auteurs, ouders als leerkrachten hebben deelgenomen aan dit project waaruit blijkt dat het belang van leesvaardigheid op een brede schaal is bevorderd. Bovendien geeft de opzet een duurzame invulling aan dit project. Tot slot boezemt de samenwerking met partners zoals Monica Clarinda en de Fundashon Lesa ta dushi vertrouwen in. Literatuur Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds is voornemens steun aan  het project in 2024 te continueren.

 

Lezen en schrijven vergroten je wereld, Aruba 2022 

Boekenproject: Lezen en schrijven vergoten je wereld Aruba november 2022

De kracht van (boeken)lezen en een verhaal schrijven is niet alleen verbeteren van taalvaardigheid. Lezen en schrijven versterken de eigen beleving, geven inzicht in persoonlijke eigenschappen en die van een ander en versterken het zelfvertrouwen van kinderen.

De workshop ‘je eigen verhaal schrijven’ is op 6 basisscholen voor 12 groepen gegeven. De verhalen zijn vervolgens door leerlingen gepresenteerd voor de groep. De inzet van de leerlingen was groot, evenals de inzet van de leerkrachten. De foto’s geven een impressie.

Daarnaast zijn de boekenschenkingen; boekenpakketten voor 9 basisscholen, BNA (Bibliotheek Nacional Aruba) in Oranjestad en het filiaal in San Nicolaas dankbaar in ontvangst genomen.

De presentatie van de tweetalige uitgave (Nederlands-Papiamento) Groen geluk/ Biba naturalesa, geschenkboek van de Kinderboekenweek Aruba, maakte de week extra bijzonder en extra toegankelijk om samen de mogelijkheden en het plezier van zelf je eigen een verhaal over dingen die in je hart leven te schrijven. Bij het verhaal is lesmateriaal en een literaire podcast in het Nederlands en Papiamento beschikbaar.

Met veel dank aan de financiële steun van Madurodamfonds. En van onze samenwerking met organisatie van de BNA, serviceclub Quota Aruba, stichting bon Nochi drumi dushi, DVG (Directie Volks Gezondheid).

 

Lezen en schrijven vergroten je wereld Aruba 2021

De succesvolle samenwerking met organisaties op Aruba zetten we dit jaar voort. Mochten er beperkingen in ver band met Covid 19 zijn, kan de praktische uitvoering van het project deels online plaatsvinden.

De kracht van (boeken)lezen en een verhaal schrijven is niet alleen verbeteren van taalvaardigheid. Lezen en schrijven versterken de eigen beleving, geven inzicht in persoonlijke eigenschappen en die van een ander en versterken het zelfvertrouwen van kinderen.

Je ‘eigen verhaal schrijven’ daagt het kind uit om in taal uit te drukken wat hij of zij belangrijk vindt. Eigen gedachten verwoorden, versterkt het zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en identiteit van het kind.

De workshops ‘je eigen verhaal schrijven’ is afgestemd op het thema van het kinderboekenfestival 2021 op Aruba: ‘worden wat je wil.’ Een pakkend thema dat ieder kind raakt. 

 

 

Lezen en schrijven vergroten je wereld Bonaire 2020.
In verband met Covid19 is dit project deels online begeleid. De resultaten en reacties zijn zeer positief.

Onze opzet: Het geven van workshops ‘Lezen en Schrijven vergroten je wereld’ op de basisscholen Bonaire: groepen 7/8

Het stimuleren van schrijven in vrije opdrachten zoals je ‘eigen verhaal schrijven’ versterkt het engagement van het kind met zichzelf en zijn of haar omgeving. Een ‘eigen verhaal schrijven’ daagt het kind uit om in taal uit te drukken wat hij of zij belangrijk vindt. Eigen gedachten verwoorden, versterkt het zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en identiteit van het kind. Het delen van de inhoud door met elkaar in gesprek te gaan over ieders inbreng sterkt het begrip en de verbinding met elkaar.

Vanwege de beperkende maatregelen in november 2020 om te reizen, hebben we in oktober 2020 besloten om het programma online aan te bieden. In samenwerking met de Bibliotheek National Bonaire is dit goed van de grond gekomen. We hebben een instructie-auteursfilm opgenomen met schrijfopdrachten voor de leerlingen van groep 6 t/m 8.. De bibliotheek Bonaire heeft deze instructiefilm aan alle basisscholen op Bonaire aangeboden. Leerkrachten hebben deze instructiefilm  ingezet om het creatief schrijven te bevorderen.

De boekenpakketten met actuele en diverse kinderboeken voor de schoolbibliotheken zijn in februari 2021 aangeboden aan de bibliotheek. Bij deze actie hebben we ook samengewerkt met stichting Lesa ta Dushi te Bonaire. Deze stichting zet zich onder andere in voor lezen op de ‘naschoolse opvang’. Het project is succesvol verlopen. Zowel de empowering jeugd alsook de boekenschenking is zeer positief ontvangen.

      

     

 

Leesproject 2018: Aruba, ‘Lezen en schrijven vergroten je wereld.’

Het project ‘Lezen en schrijven vergroten je wereld’, Aruba 2018  is zeer succesvol verlopen. We hebben we alle basisscholen op Aruba die we bezochten een boekenpakket voor de schoolbibliotheek per groep kunnen schenken. Daarnaast hebben we vier dagdelen met een groepen leerlingen van de bovenbouw van vier basisscholen gewerkt aan een schrijfopdracht.

Schrijven vergroot je wereld
Een ‘eigen verhaal schrijven’ daagt het kind uit om in taal uit te drukken wat hij of zij belangrijk vindt. Eigen gedachten verwoorden, versterkt het zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en identiteit van het kind. 
De schrijfopdrachten sloten aan bij het thema vriendschap van de Kinderboekenweek, of waren eigen wensen voor hun eiland of voor hun toekomst, of dingen waar ze mee bezig waren en die ze belangrijk vonden. De verwerking was per groep verschillend. Verhalen werden opgeschreven en (samen) uitgetypt, verhalen werden omgezet in een rap en voorgedragen en verhalen werden gecomprimeerd tot zinnen op kleine briefjes.
Alle leerkrachten (en schooldirectie) waren zeer enthousiast over deze opzet en ook trots op hun leerlingen. De kinderen leven met veel aandacht voor elkaar, de natuur en de wereld. Het uitdrukkingsvermogen in geschreven taal blijft een enorme uitdaging. Sommige verhalen werden viertalig opgeschreven, (door elkaar gekluste zinnen) maar de inzet en het resultaat gaven moed. Leerlingen wilden zelf doorgaan met schrijven: een eigen verhaal of in een dagboek. Ook leerkrachten gaven aan om meer tijd en aandacht aan ‘creatief’ schrijven te geven.

  
   

De foto hieronder voeg ik van een schoolbibliotheek met zeer gedateerde boeken en kinderen blij met de aanwinst van boeken op school.

    

Hieronder volgt een verslag van onze activiteiten.
Op vrijdagmiddag 2/11 was de openging van het KBF op Aruba met een openbaar optreden van de auteurs in het theater van Casa cultura. Gedurende vijf dagen hebben we dagelijks vier groepen (met name de hoogste klassen) van de basisschool bezocht met een interactief boekenprogramma. Alle groepen die we bezochten hebben we een boekenpakket aangeboden voor de schoolbibliotheek, de schoolhoofden waren zeer blij met de boeken. Ook hebben we vier dagdelen met groepen kinderen gewerkt aan eigen ‘schrijfplezier’. In het kader van ons project ‘Lezen en schrijven vergroten je wereld.’ Daarnaast gaf ik een openbare lezing (georganiseerd door stichting Bonna Nochi Drumi Dushi, ze stimuleren de lees/voorleescultuur op het eiland), zie bijlage voor ouders en leerkrachten. 

  

Heel veel dank voor de steun van het Madurodamkinderfonds, stichting Gebroeders Bakkerweeshuis en Letteren Fonds namens alle kinderen die we hebben kunnen bereiken met lees, schrijf en boekenenthousiasme!

Het project: Aruba 2019 ‘Lezen en schrijven vergroten je wereld’ was onderdeel van een drie weken durende reis, zie onderstaand reisverslag.

 

'Groene zorg' en leesbevordering op de ABC-eilanden
Gorsselnaren Henk en Evelien van Dort bezochten de eilanden Aruba, Bonaire en Cura¬çao. Op uitnodi¬ging van en in samen¬werking met lokale stichtingen en instel¬lingen (waaronder de open-bare bibliotheken op de drie eilanden) deelden ze vanuit hun achter¬grond als deskundige in ‘groene zorg’ (Henk) en schrijver van kinde¬rboeken en kinder¬fysiotherapeut (Evelien) hun ervaringen en enthou¬siasme. “We kijken terug op drie weken hard werken, veel fijne ontmoe-tingen met jong en oud, kennis delen, wederzijdse identiteits¬beleving, authentiek gemeenschaps¬gevoel en vooral respect en gedeelde inspi¬ratie.”

‘Groene zorg’

Boven en onder: Evelien van Dort gaf workshops op de ABC-eilanden

Henk, initiatiefnemer van de Zorgtuin in Gorssel, hield in samen¬werking met de lokale Alzheimer stichting lezingen over de belevings¬gerichte begeleiding van mensen met geheugen¬problemen. Ook gaf hij college aan vierde¬jaars studenten mbo-verzorgenden. Zijn inzet en ervaring om lokaal ontmoetings¬plekken voor mensen met geheugen¬problemen op te zetten, met de Zorg¬tuin Gorssel als voorbeeld¬project, gaf veel inspiratie. Henk is gevraagd volgend jaar spreker te zijn op het interna¬tionale congres Green Education in Aruba, als voor¬trekker van ‘groene zorg’. 

Schrijfworkshops
Kinderboekenschrijver Evelien gaf, naast de dagelijkse auteurs¬bezoeken op de basis¬scholen als onderdeel van de lokale Kinder¬boekenweken, schrijf¬workshops aan lokale auteurs om vanuit hun eigen cultuur en op makkelijk lees¬baar taalniveau verhalen te schrijven. Ook gaf ze vanuit haar achter¬grond en visie als kinder¬fysiotherapeute lezingen over ‘meer beweging in het onderwijs’ en over dys¬lexie. 

‘Lezen en schrijven vergroten je wereld’

 
Een van de doelstellingen van de door Henk en Evelien opgerichte Stichting Munira is dat ieder kind recht heeft om een gelet¬terd lid van de samen¬leving te worden. Een van de activi¬teiten van de stichting is het project ‘Lezen en schrijven vergroten je wereld’. Zo schenken Henk en Evelien al jaren kinder¬boeken op plaatsen waar dat hard nodig is: alle scholen op de eilanden kregen ook nu weer pak¬ketten met kinder¬boeken. Evelien: “Er is een grote behoeft aan kinder-boeken, zowel Papiaments¬talig als Nederlands¬talig in het Caribisch gebied. Door de meer-taligheid op de eilanden hebben veel kinderen na het verlaten van de basis¬school onvoldoende lees- en schrijf¬vaardigheid om verder te leren, terwijl ze voor een verdere op¬leiding of studie aan¬gewezen zijn op het Nederlandse onderwijs¬systeem”. Er is daarbij een goede samen¬werking met lokale stichtingen die zich in¬zetten om lezen en schrijven onder de jeugd te stimu¬leren, zoals Bona Nochi Drumi Dushi (Aruba) en stichting Lesa ta Dushi (Bonaire). 
Het Nederlandse Letterenfonds, Stichting Gebroeders Bakkers Wees¬huis, Stichting Munira en Stichting Maduro¬dam steunen het project ‘Lezen en schrijven vergroten je wereld’.

 

Van 2-12 november 2017: Lezen vergroot je wereld Bonaire. Evelien en Henk van Dort werkten samen met verschillende organisatie op het eiland om onze activiteiten ter leesbevordering en promotie van het kinderboek te organiseren.

De stichting Lezen en schrijven Bonaire zet zich in voor kinderboeken geschreven door auteurs van het eiland. Er is een grote vraag naar Papiamentstalige kinderboeken over de eigen cultuur en waarden. Na twee jaar advies per email, zijn we gevraagd om workshops te geven over het schrijven op AVI-niveau aan beginnende auteurs op Bonaire. In nauwe samenwerking met stichting Lezen en Schrijven Bonaire hebben we een aantal workshops gegeven zie ook publicaties. De workshops waren overtekend en zijn met zeer veel enthousiasme door de deelnemers en de organisatie ontvangen. 
 

De openbare bibliotheek Bonaire heeft in samenwerking met Centrum jeugd en gezin een openbare vrij toegankelijke avond over dyslectie en lezen georganiseerd voor ouders, leerkrachten en kinderen, waarin Evelien de achtergronden van dyslectie en de voorwaarde en tal van tips over het lezen en voorlezen van kinderboeken heb verteld. De lezing was drukbezocht ruim 65 deelnemers.

 

In samenwerking met stichting Lesa ta dushi, deze stichting zet zich in voor het voorlezen van kinderboeken, hebben we een workshop voorlezen aan ouders gegeven. Vanuit stichting Munira is er een boekenschenking gedaan van een tiental Papiamentstalige leesboeken voor de komende voorleeswedstrijd. Deze boeken worden aan de scholen geschonken om met de leerlingen van negen tot en met twaalf jaar de voorleeswedstrijd voor te bereiden. De vrijwilligers van st. Lesa ta dushi begeleiden deze voorleeswedstrijd van klas vier tot en met zes (groep vijf tot en met acht) op alle basisscholen. We enthousiasmeren kinderen thuis ook jongere broertjes en zusjes voorlezen. Het mooi kunnen voorlezen versterkt tevens de eigenwaarde van kinderen. 

 

Voor de Kinderboekenweek 2017 hebben we een achttal basisscholen bezocht en boekpresentaties gegeven aan leerlingen van klas vier tot en met zes (groep zes tot en met acht). Tevens zijn er Papiamentstaligge boeken geschonken aan het speciaal onderwijs. Organisatie voor schoolbezoeken lag in handen van de openbare bibliotheek, teven is er een drukbezochte openbare boekpresentatie op de bibliotheek gehouden.

 

Alle scholen en de bibliotheek hebben van stichting Munira een boekenpakket ontvangen van zowel Nederlands, Papiaments, Engels en Spaanstalige boeken om het lezen te bevorderen. De boekpresentaties en boekenschenkingen zijn zeer positief ontvangen. Er is een groot tekort aan kinderboeken op het eiland.

De bibliotheek heeft onvoldoende middelen om boeken aan te schaffen en te distribueren naar de scholen. Vanuit de mediabus, die overigens beperkt toegankelijk is voor de kinderen, wordt geadviseerd om over te gaan op E-books, echter in de meerderheid van de lokale gezinnen zijn niet de middelen om een E-book te gebruiken. 

 

TV Energia, de lokale tv-zender heeft tweemaal een interview van ruim 20 minuten uitgezonden waarin Evelien heeft verteld over kinderboeken lezen en voorlezen, meertaligheid, de noodzaak om gevarieerde kinderboeken in meerdere talen aan te bieden op de bilbliotheek en scholen en om kinderen te enthousiasmeren om meer te gaan lezen. Voldoende lees en schrijfvaardigheid, naast de talen kunnen spreken en goed kunnen verstaan (luisteren) is de basis voor verder ontwikkeling van de kinderen op Bonaire. Ieder kind heeft het recht om een geletterd lid van de samenleving te zijn.

 

Met heel veel dank voor de steun van het Nederlands Letterenfonds, stichting Zonnige jeugd, stichting Madurodam en stichting Lezen en schrijven Bonaire die dit programma door stichting Munira aangeboden mede mogelijk gemaakt hebben.

En alle dank aan mijn echtgenoot Henk, hij stond me dagelijks met raad en daad bij, om deze programma’s vorm te geven die ik als kinderboekenauteur maar vooral ook als betrokken mens op vrijwillige basis heb verzorgd. Evelien van Dort
 

 

 

‘Lezen vergroot je wereld’ Sint Eustasius 2016 door stichting Munira

 

Van 14 tot en met 17 november bezochten we met het project: ‘Lezen vergroot je wereld’  alle vier basisscholen op sint Eustatius.

Voor de groepen 6, 7 en 8 ontwikkelden we een interactief programma om het lezen van kinderboeken zowel in het Engels als in het Nederlands te stimuleren. Daarnaast besteden we aandacht aan het ontwikkelen van eigen schrijftalent.

De programma’s zijn zeer positief ontvangen door de directie van de scholen, leerkrachten, ouders, het bestuur en de medewerkers van de bibliotheek en vooral de kinderen op het eiland. 

Op twee middagen organiseerde de openbare bibliotheek sint Eustatius (voor)leesmiddagen voor de jongere kinderen van vier tot negen jaar in de bibliotheek. In totaal bezochten ruim honderderd kinderen de bibliotheek. 

 

 

Daarnaast heeft Stichting Munira een boekenschenking verzorgd met Engelse en Nederlandstalige boeken voor zowel de schoolbibliotheken van de vier scholen alsook voor de openbare bibliotheek op Statia. De boeken zijn zeer welkom en met veel dank ontvangen. De bibliotheek en scholen hebben een grote behoefte aan makkelijk leesbare (AVI niveau) boeken aansluitend op de leefwereld van het kind.

De laatste jaren is er geen Kinderboekenweek op het eiland georganiseerd. Deze hernieuwde aanzet en de publiciteit zowel op de televisie als krant is zeer positief ontvangen.

 

​

‪Leonora Sneek-Gibbs /react-text  (bestuurslid bibliotheek sint Eustatius) A very successful venture on Statia with react-text: 49 Evelien van Dort /react-text and our library and 4 primary schools. We hope to re-introduce "book week"; on Statia. It is so very important to have our children interested in reading.

De doelstelling van stichting Munira is onder andere: Het bevorderen van de creatieve ontwikkeling en welzijn van de opgroeiende mens tot een volwaardig en geletterd lid van de samenleving is op deze wijze vormgegeven.

Onze opzet om veel kinderen met ons leesprogramma te bereiken door samen te werken met de basisscholen, de openbare bibliotheek en lokale betrokkenen is ruimschoots bereikt. Ook de inzet om meer aandacht voor het Nederlandstalige kinderboek te vragen en het stimulerende effect van lezen op de (taal)ontwikkeling van kinderen is zeker gehaald.

Met heel veel dank voor de ondersteuning van het Nederlands Letterenfonds, stichting Zonnige jeugd, Gebroeders Bakkkers Weeshuisfonds en Quota Int. Sint Eustatius die dit programma door stichting Munira aangeboden mede mogelijk gemaakt hebben. En alle dank aan mijn echtgenoot Henk, hij stond me dagelijks met raad en daad dagelijks bij, om deze programma’s vorm te geven die ik als kinderboekenauteur maar vooral ook als betrokken mens op vrijwillige basis verzorg. Evelien van Dort